PhD leven als een achtbaan

Hoge pieken en dalen, op en neer, keer op keer

"Here we go, On this roller coaster life we know, With those crazy highs and real deep lows, I really don't know why". Een lied van de Nederlandse zanger Danny Vera, die het dagelijks leven van ieder mens op deze pale blue dot, de aarde, beschrijft. Het leven is net een achtbaan. Daarin ga je op en neer. In deze blog kijk ik graag naar mijn persoonlijke leven tijdens mijn promotie. En je raadt het al, het voelt ook als een complete achtbaan.

Door websites van willekeurige pretparken over de hele wereld te bezoeken, kunnen we topattracties naast elkaar zetten en de keuze maken welk park het aller leukste park is. Uiteindelijk zal het altijd heel moeilijk zijn om uit een honderdtal locaties slechts één park te kiezen. Voor mij heeft het een tijdje geduurd voordat ik een shortlist van interessante en aantrekkelijke astronomische instituten had gemaakt. Of laten we zeggen, een lijst van de instituten die mij persoonlijk aanspraken. In het algemeen ben ik iemand die mijzelf graag goed voorbereidt, wanneer ik een belangrijke beslissing moet nemen. Echter besef ik me maar al te goed dat zelfs met de beste voorbereiding, het starten van een carrière in de academische wereld meerdere verrassingen en onzekerheden met zich mee zal brengen.

Het eerste moment waarop ik zenuwachtig word in een pretpark, is wanneer ik in de rij ga staan voor het letterlijke hoogtepunt van het pretpark: de achtbaan. Zodra je dichter en dichter bij de ingang komt, verschijnen er steeds meer kleine informatie bordjes. Het laatste bord dat je tegenkomt voordat je door de poortjes loopt is: "Geniet van de rit". Toen ik me klaarmaakte voor mijn eerste werkdag bij de Leidse sterrenwacht, had ik een zelfde soort gevoel van opwinding vermengd met een klein beetje angst. Ik wist ongeveer wat ik kon verwachten van een doctoraat, maar tegelijkertijd had ik eigenlijk ook geen idee. Ik kreeg meerdere e-mails met informatie over mijn nieuwe medewerkers account, details over mijn nieuwe contract en ook nog een laatste e-mail waarin stond: "Welkom bij de Leidse Sterrewacht".

Als je eindelijk de ingang van de achtbaan bereikt, word je nog enthousiaster over de rit die komen gaat. Je wordt gevraagd in de rij te gaan staan voor één van de vele achtbaanwagentjes die op je staan te wachten. Dit moment geeft je de kans om een eerste indruk te krijgen van alle andere mensen die ook in dezelfde attractie stappen. Het begin van je eerste dag op het onderzoeksinstituut bestaat voornamelijk uit het ontmoeten van andere promovendi van dezelfde instroom. Tijdens een aantal activiteiten begin je elkaar te leren kennen en raak je vertrouwd met de werkplek.

Langzaam komt het geluid van de draaiende kettingen dichterbij. Een eerste schok verbindt de achtbaan met de lopende band en daar gaan we... Op naar boven. Terwijl je naar voren kijkt, komt de hemel dichterbij. Met een blik naar achteren zien we de grond alleen maar kleiner worden. Vanaf deze hoogte kunnen we het hele park overzien. De zenuwen beginnen langzaam af te nemen. De rit die gaat komen lijkt nu voorspelbaar en het einde is al in zicht. Tijdens de eerste helft van je PhD begin je met het leren kennen van je eigen onderzoeksgebied. Des te meer kennis je opdoet, des te completer de voorlopige inhoudsopgave van je proefschrift (en dus carrièrepad) wordt. Aan het begin heb je veel energie om verschillende projecten op te starten, je aan te sluiten bij verschillende samenwerkingsverbanden en je voor te bereiden op presentaties en conferenties die je zullen helpen om je onderzoek te promoten.

En dan, opeens, hoor je het geluid van de kettingen niet meer. De karretjes hebben het hoogste punt van de achtbaan bereikt. Wanneer je voor je kijkt, voel je het kloppen van je hart in je keel. Voor je het weet, versnellen de karretjes doordat je door de zwaartekracht naar beneden wordt getrokken. Dit is precies het punt dat ik op dit moment ervaar in mijn onderzoek. Ik ben net over de helft van mijn PhD. Ik ben er onlangs achter gekomen dat ik sommige van de (te veel) projecten die ik deze jaren ben begonnen, niet (allemaal) kan afmaken. De gestructureerde planning die ik voor mezelf heb gemaakt, aan het begin van mijn PhD, was verre van realistisch. Tegelijkertijd moet ik ook beginnen met nadenken over de volgende stappen in mijn carrière. Wil ik verder in de academische wereld, bij wie, waar en op welk gebied? Een klein beetje eng is het wel, zo snel naar beneden gaan. Echter weet ik wel zeker dat zodra ik een nieuwe grip op mijn projecten krijg, ik voor mijn gevoel weer met de achtbaan omhoog ga.

Een PhD is een achtbaan van emoties. Ik denk dat iedereen zich daarvan bewust moet zijn voordat je aan een academische carriere begint. Je hebt de volledige rit nooit helemaal onder controle. Ook omdat je ook erg afhankelijk bent van andere onderzoekers. Of dit nu je onderzoeksgroep is, je supervisor of zelfs een elektrotechnicus die je helpt met het maken van je instrument. Het belangrijkste is dat je nooit ophoudt met in jezelf geloven. Verlies nooit je nieuwsgierigheid naar 'dingen', en vooral: geniet zoveel mogelijk van de rit gedurende je PhD.